گاهی افراد تصور می‌کنند که اگر بلبرینگ و رولبرینگ به روش درستی محافظت و نگهداری شوند عمرشان نامحدود است. باید بدانید که این تصور، یک تصور غلط است.
بلبرینگ‌ها و رولبرینگ‌ها از خانواده یاتاقان‌های غلتشی می‌باشند که برای آنها عمر مفید تعریف می‌شود. حتی اگر بلبرینگ‌ها در معرض گرد و غبار نباشند، روغن‌کاری و روانکاری آنها به صورت دوره‌ای مرتب انجام شود و در دمای مناسب هم کار کنند باز هم عمر بلبرینگ محدود خواهد بود. اگر با پایان عمر بلبرینگ اقدام به تعویض آنها ننماییم، به کل سیستم مرتبط به آن بلبرینگ آسیب جدی وارد کرده‌ایم و قطعات مرتبط با بلبرینگ دچار مشکل جدی خواهند شد. با مراجعه به جدول انتخاب بلبرینگ می توانید بلبرینگ مناسب برای دستگاه مورد نظر خود انتخاب و بر اساس ویژگی هایی که دارد مناسب ترین محصول را با طول عمر بهتر خرید کنید.
عمر بلبرینگ چطور محاسبه می شود
تعداد چرخش‌های بلبرینگ تا ظهور اولین علائم فرسودگی نشان دهنده عمر بلبرینگ است. عمر برینگ‌ها را این گونه نیز تعریف می‌کنند: تعداد ساعاتی که یک بلبرینگ با یک سرعت مشخص تا ظهور پدیده خستگی چرخش می‌کند.
یکی از عوامل تعیین عمر بلبرینگ پدیده ای است به نام خستگی که عبارت است از ایجاد ترکهای ریز در مقیاس میکرو بر روی سطوح بلبرینگ. این ترک ها در اثر اعمال فشارهای متناوب هستند که باعث کاهش عمر بلبرینگ می شوند. ناگفته نماند که این اطلاعات در جدول انتخاب بلبرینگ قابل دسترس است. خب بیایید یک بار دیگر عمر بلبرینگ را تعریف کنیم:
دوران‌ها و یا مقدار ساعاتی که یک بلبرینگ قبل از رسیدن به اولین علائم خستگی طی می‌کند عمر آن را تعیین می کند.
اگر بیش از عمر برینگ‌ها از آنها کار کشیده شود در نهایت منجر به اینجا ترکهای بزرگتر و شکست بلبرینگ می‌شود.
بلبرینگ یک قطعه غلتشی است و نه لغزشی. اگر فشارهای وارده به بلبرینگ به حدی برسد که که ساچمه‌های موجود در بلبرینگ به جای حرکت غلتشی به صورت لغزشی حرکت کنند ساییدگی در بین قطعات بلبرینگ اتفاق می افتد. این یعنی ایجاد ترکهای ریز بر روی سطح بلبرینگ. در این حالت است که بلبرینگی که وظیفه‌اش تحمل بار وزنی دورانی بود دیگر قادر به تحمل بار دورانی نیست.
علاوه بر این قطر ساچمه‌ها بر اثر این ساییدگی کاهش می‌یابد و قطعات بلبرینگ در هم نشست پیدا می‌کنند. در طول زمان بر اثر این نشست، فشار بیشتری بر شفت متصل به بلبرینگ وارد شده و شفت تاب برمی‌دارد. پس همان طور که دیدید، طول عمر بلبرینگ به معنای شکستن آن نیست.
عمر بلبرینگ از طریق رابطه زیر به دست می‌آید:
a1 × a2 × a3 × L10 = عمر مورد انتظار بلبرینگ
از طرفی میزان بار اسمی که برای بلبرینگ در نظر گرفته می‌شود از طریق رابطه زیر محاسبه می‌شود:
C10=FD{lD*nD*60/LR}1/a
در فرمول بالا هریک از حروف نشان دهنده یکی از المان های تعیین کننده عمر قطعه هستند. بیایید نگاهی به آن ها داشته باشیم:
FD = بار شعاعی طراحی
LD= عمر طراحی بر مبنای ساعت
nD= سرعت چرخش بر حسب دور در دقیقه
LR= عمر اسمی
C10= بار اسمی
در روابط بالا به جای a در بلبرینگ‌ها عدد 3 و برای رولبرینگ‌ها عدد 10/3 وارد می‌شود.
بر اساس رابطه دوم مقدار باری که یک بلبرینگ می‌تواند تحمل کند بر اساس میزان بار و طول عمر محاسبه شده در رابطه اول محاسبه می‌شود. این بار هم می‌تواند به صورت استاتیکی باشد و هم به صورت دینامیکی.
آیا بلبرینگ تاریخ انقضا دارد؟
بلبرینگ هم مانند دیگر قطعات خودرو دارای یک تاریخ انقضا است اما مشخص کردن زمان دقیق آن به شما بستگی دارد. استفاده صحیح و مناسب از بلبرینگ باعث می شود که زمان طولانی تری را برای شما انجام وظیفه بکند اما در غیر اینصورت شما با یک بلبرینگ فرسوده مواجه خواهید شد. اولین و مهم ترین مورد، روانکاری با گریس است که بر اساس کاربرد بلبرینگ و عملکرد آن، باید در زمان های منظم این کار انجام بشود. دانشنامه بلبرینگ به شما تضمین می دهد که با انجام منظم و با برنامه ی رونکاری، با یک بلبرینگ سالم روبرو خواهید بود. اجزای تشکیل دهنده بلبرینگ معمولا از جنس ورق فولاد، برنج یا استیل است و همانطور که می دانید در صورت استفاده مکرر از این سه آلیاژ، شاهد فرسودگی و تخریب ساختار آن ها خواهیم بود. به عبارت دیگر اگر در مناسب ترین شرایط هم از بلبرینگ استفاده کنید، باز هم عمر این قطعه به پایان می رسد و زمان آن فرا می رسد که بلبرینگ جدید را جایگزین بکنید. البته به جدول انتخاب بلبرینگ هم نظری داشته باشید و ویژگی های بلبرینگ را با توجه به نیاز خود انتخاب کنید و طول عمر کالایتان را افزایش دهید.
عوامل مؤثر بر افزایش طول عمر بلبرینگ
هر زمان قصد تعویض بلبرینگ را دارید از خود بپرسید آیا این بلبرینگ به اندازه طول عمر محاسبه شده کار کرده است یا بیشتر از این هم می‌توانست برای من کار کند؟
تجربه نشان می‌دهد که اگر بلبرینگ تحت شرایط خوبی کار کند (به عنوان مثال در محیطی عاری از گرد و غبار و در دمای مناسب) طول عمری بیشتر از محاسبات خواهد داشت. البته به این نکته هم توجه کنید که جدول انتخاب بلبرینگ هم بهترین راهنما در این زمینه است.
برای طولانی‌تر کردن عمر بلبرینگ باید بسیاری از عوامل را از مرحله خرید آن مورد توجه قرار داد، خرید انواع بلبرینگ با کیفیت از برندهای معتبر و از شرکت‌های مطمئن در مرحله اول، و نصب صحیح آن توسط افراد مجرب و در محیطی مناسب که عاری از گرد و غبار باشد و روانکاری مناسب در این مرحله در افزایش طول عمر آن مؤثر است. همچنین هم‌‌راستا سازی مناسب بلبرینگ با دستگاه می‌تواند مانع کاهش طول عمر بلبرینگ شود. اعمال بار یکنواخت بر بلبرینگ‌ها نیز می‌تواند در افزایش طول عمر آن تأثیرگذار باشد.
روانکاری و گریس‌‌کاری مرتب و با مواد مرغوب نیز در حین استفاده از بلبرینگ نیز از دیگر عوامل طولانی‌تر نمودن طول عمر بلبرینگ است.
مراقبت‌های دوره‌ای و منظم بلبرینگ نیز بر طول عمر برینگ‌ها بی‌تأثیر نیست. بدین صورت که هر چند وقت یک بار بلبرینگ را بازرسی نموده و از نظر داشتن لقی، صداهای اضافی و لرزش مورد بررسی قرار گیرد. کشف زودهنگام خرابی‌های احتمالی از بروز خرابی‌های بیشتر و ایجاد آسیب جدی به بلبرینگ و سایر قسمت‌های دستگاه می‌تواند از بسیاری از هزینه‌ها جلوگیری نماید.
حتی پیاده کردن بلبرینگ از روی دستگاه نیز در افزایش عمر بلبرینگ بعدی موثر است. از این رو باید دقت شود که بلبرینگ تعویضی به طور صحیح و با ایمنی کامل از دستگاه خارج شود تا از وارد کردن خسارت به دستگاه مرتبط به بلبرینگ جلوگیری شود. لازم است بعد از خارج کردن بلبرینگ از دستگاه علت خرابی آن بررسی و مشخص شود و اقدامات مربوط به تعمیر خرابی انجام گیرد تا از بروز خرابی‌های بعدی بر روی بلبرینگ بعدی جلوگیری شود. ناگفته نماند که در بعضی موارد در جدول انتخاب بلبرینگ، مشخصات فنی و اطلاعات مورد نیاز برای خرید درج شده است و شما مخاطبان می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بلبرینگ به جدول انتخاب بلبرینگ مراجعه بفرمایید.